Η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου οδήγησε αναγκαστικά τον Ελληνισμό της Μακεδονίας σε εξέγερση εναντίων των Τούρκων. Έτσι, η επανάσταση του Ολύμπου ξεκίνησε στις 19 Φεβρουαρίου 1878 στο Λιτόχωρο.
Πρόεδρος της προσωρινής επαναστατικής Κυβέρνησης ήταν ο Λιτοχωρινός Βαγγέλης Κοροβάγκος και μεταξύ των μελών της κυβέρνησης ήταν και ο Νικηφόρος, ιερομόναχος της μονής Πέτρας.
Ένα από τα πρώτα έργα αυτής της κυβέρνησης ήταν η έκδοση βαρυσήμαντης προκήρυξης που την απηύθυνε προς τους σκλαβωμένους Έλληνες αλλά και προς τους προξένους Ρωσίας, Αγγλίας και Γαλλίας, Γερμανίας και Αμερικής. που είχαν έδρα την Θεσσαλονίκη.
“Αδελφοί,
Εβαρύνθημεν να ζώμεν ως ευτελείς δούλοι, τρέφοντες δια του ιδρώτος ημών φαύλην και σκληράν τυραννίαν. Θέλομεν ελευθέραν ημείς την πατρίδαν μας, θέλομεν να επανέλθωμεν και ημείς εις τους κόλπους της κοινής ημών μητρός. Της Ελλάδος, όπου θα εύρωμεν ανάπαυσην και γλυκείαν ελευθερίαν και πιστεύομεν ότι ούδεμία ευγενής ψυχή θα ευρεθή επι της γής να είπη “ο λαός της Μακεδονίας δεν έχει δίκαιον”.
Ενθυμηθήτε ότι την ωραίαν πατρίδα μας εδόξασαν άλλοτε τα όπλα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, σήμερον δε κινδυνεύει να εξοντωθή η φυλή του μεγάλου ανδρός, ενθυμηθήτε ότι εις τα όρη και τα λαγκάδια μας έλαμπον άλλοτε τα ίχνη των προγονικών ημών Θεών και ότι σήμερον εβεβήλωσαν τα ιερά ταύτα εδάφη η θηριωδία και η αισχρότης των Οσμανλιδών. Συρρεύσατε λοιπόν πάντες περί την ιεράν σημαίαν της ελευθερίας , ενωθήτε πάντες εις έν σώμα , ίνα αποδείξητε εις τον κόσμον , ότι πάντες μίαν έχετε ψυχήν και μίαν φωνήν “Ελευθερία ή Θάνατος”
Μονή Πέτρας Ολύμπου- 4 Μαρτίου 1878
Ως τόπος έκδοσης της προκήρυξης φέρεται η Πέτρα: αυτό σημαίνει ότι ήταν ο χώρος όπου φιλοξενούνταν το επιτελείο της επανάστασης. Ο δημοσιογράφος Αλβανάκης, απεσταλμένος της εφημερίδας <<ΕΣΠΕΡΙΝΗ>> στον Όλυμπο, έγραφε στο φύλλο της 27ης Φεβρουαρίου 1878: «εις την Μονήν της Πέτρας συνεκεντρώθησαν πολλά γυναικόπαιδα, τούτο δε δεν διέφυγε της προσοχής των τούρκων. Όθεν συχνάκις επεχείρουν την εκπόρθησιν της Μονής.
Την 22α Φεβρουαρίου 1878, μετά τα γεγονότα , χωρικός Τούρκος πληροφόρησε μπουλούκια Γκέγκηδων άτακτων ότι εις την Μονή βρίσκονταν πλείστα γυναικόπαιδα και πολλά λάφυρα, τουθ’οπερ εξήγειρε τα άγρια , αρπακτικά και αιμοβόρα αυτών ένστικτα.
Την επομένην λοιπόν λίαν πρωί εξεκίνησαν ούτοι , εις τετρακοσίους ανερχόμενοι κατά της Μονής. Εγκαίρως όμως επληροφορήθησαν οι επαναστάτες Μακεδόνες και έλαβαν τα κατάλληλα μέτρα….». Υπό την αρχηγία του Ιωάννη Λάζου εξήντα παλικάρια έστησαν παγίδα στους γκέκηδες και μετά από δίωρη μάχη θανάτωσαν 150 εχθρούς και έτρεψαν τους υπόλοιπους σε φυγή.
Αυτή η μάχη ήταν η πρώτη νίκη των Ελλήνων σε Μακεδονικό έδαφος στην επανάσταση του Ολύμπου το 1878.
Μετά από 440 χρόνια σκλαβιάς για πρώτη φορά η Πιερία αναπνέει ελεύθερα. Δυστυχώς όμως, η επανάσταση απέτυχε και καταπνίγηκε στο αίμα, με τεράστια ευθύνη της επίσημης κυβέρνησης της Αθήνας που είχε παγιδευτεί στα Αγγλικά συμφέροντα.
Κατά την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα, στις αρχές του 20ου αιώνα ιδρύεται στις παρυφές του Ολύμπου από τον λοχαγό Ευαγγελόπουλο δίκτυο αλληλογραφίας και ανεφοδιασμού με τρόφιμα, πολεμοφόδια καθώς και κέντρα εκπαίδευσης των μακεδονομάχων με την επωνυμία «Καρατάσιος». Την προσπάθεια αυτήν επέβλεπε από το Προξενείο Ελασσόνας ο Τομαρής Ιωάννης.
Κυριότεροι κόμβοι του Δικτύου ήταν τα μοναστήρια Πέτρας, Αγ.Διονυσίου, Σπαρμού και Κανάλων καθώς και η Μονή της Σιάπκας στα Πιέρια. Όλο το υλικό, έμψυχο και άψυχο, διακινείται κρυφά μέσα από περάσματα του ποταμού Ιτάμου και των παραποτάμων του.
Βλέπουμε λοιπόν πολλές και άοκνες προσπάθειες για τη γλυκιά ελευθερία, χωρίς όμως την καταγραφή του πραγματικού κόστους του ανθρώπινου αίματος. Όλες τις αποτυχημένες προσπάθειες για απελευθέρωση τις ακολουθούσε τσεκούρι και φωτιά από τον κατακτητή. Δυστυχώς όμως, δεν υπάρχουν (ή δεν τα βρήκαμε ακόμα) τα στοιχεία, για να αναδειχθεί το μέγεθος της θυσίας.
Κείμενο: Τάσος Γκρέμος
Άρτεμις Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου