Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο Λιτόχωρο

    Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο Λιτόχωρο χτίστηκε από τους Λιτοχωρίτες το 1760. Ήταν το επαναστατικό κέντρο της Επανάστασης του 1878 και εκεί όπου στις 18 Φεβρουαρίου 1878, μετά τη θεία Λειτουργία, ύψωσαν τη σημαία της Επανάστασης.

    Όταν, στις 3 Μαρτίου 1878, μπήκαν οι Τούρκοι στο Λιτόχωρο λεηλάτησαν και κατέστρεψαν το χωριό. Δεν γλίτωσε ούτε η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου την οποία τη βομβάρδισαν και με σαράντα κανονιές γκρέμισαν το καμπαναριό και τη σκεπή. Τα κειμήλια του ναού είχαν φροντίσει οι Λιτοχωρίτες να τα συγκεντρώσουν και να τα κρύψουν σε μια κρύπτη που έφτιαξε γι' αυτόν τον σκοπό ο επίτροπος Γρηγόριος Αδαμόπουλος. Μετά την πυρπόληση της εκκλησίας, αφού πήραν την άδεια από τον Ασάφ Πασά, τα μετέφεραν με το καΐκι του Νικόλαου Παλιαλιά στη Θεσσαλονίκη. Εκεί τα παρέδωσαν για να φυλαχτούν στον ναό του Γρηγορίου Παλαμά. Όταν οι Λιτοχωρίτες πρόσφυγες γύρισαν στο Λιτόχωρο, τα έφεραν πίσω.

    Το 1894 έγινε ανακατασκευή της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου από τους Λιτοχωρίτες όπου πήρε τη σημερινή της μορφή.

Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου

Πηγή: Νίκου Χρ. Κάκαλου: «Το Λιτόχωρο κατά την Επανάσταση του 1878 και ο Ευάγγελος Κοροβάγκος», Δήμος Λιτοχώρου 1992.

Άννα Αλεξίου, Νικόλαος Καλαμπάκας, Σταματία - Μαρία Τόσκα