Η καταστροφή του Λιτοχώρου - 3 Μαρτίου 1878

    Από τις πρώτες μέρες της επανάστασης του 1878 και ως το τέλος του Φεβρουαρίου οι επαναστάτες κατέλαβαν και απελευθέρωσαν όλα τα χωριά του Ολύμπου και των Πιερίων εκτός από την Κατερίνη που παρέμενε στους Τούρκους. Το σχέδιο απέτυχε γιατί ο Τσιφλικάς Μπίτσιος τους πρόδωσε καθώς ήθελε να προστατέψει τα τσιφλίκια του.

    Έτσι συγκεντρώθηκαν στην Κατερίνη τουρκικές δυνάμεις με αρχηγό τον Ασάφ πασά. Στις 3 Μαρτίου πέντε τάγματα τουρκικού στρατού επιτέθηκαν στο Λιτόχωρο στην  τοποθεσία ντάμπιες, εκεί που βρίσκονται τα σημερινά στρατόπεδα. Έδωσαν μάχη και νίκησαν τη μικρή φρουρά του Λιτοχώρου που αποτελούνταν από τον επιλοχία Ρεΐζη, 13 εθελοντές και 200 ντόπιους που για πρώτη φορά πήραν όπλο στα χέρια τους. Οι  άντρες σκορπίστηκαν κι έφυγαν στα βουνά ενώ τα γυναικόπαιδα έφυγαν στο μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου. Ο Ασάφ κατάφερε να πάρει όλα τα όπλα των Λιτοχωριτών εκτός από λίγα που έσωσε η φρουρά της Σκάλας.

    Τότε οι Τούρκοι μπήκαν στο Λιτόχωρο. Λεηλάτησαν τα σπίτια, γκρέμισαν με σαράντα κανονιές το καμπαναριό και την σκεπή του Αγίου Δημητρίου. Πυρπόλησαν τα 280 από τα 550 σπίτια του χωριού και εννέα εκκλησίες, σκότωσαν τους λίγους γέροντες που είχαν μείνει. Άρπαξαν αιγοπρόβατα, βόδια και μεγάλες ποσότητες καλαμποκιού. Ενώ καιγόταν το Λιτόχωρο, οι Τούρκοι πήραν τα όπλα που έστειλε η Μακεδονική Επιτροπή με το ατμόπλοιο «Βυζάντιο» στην Πλάκα Λιτοχώρου και κατέλαβαν την αποθήκη με τα όπλα στο μετόχι της μονής στην Σκάλα.

 

Πηγές: Νίκου Χρ. Κάκαλου: «Το Λιτόχωρο κατά την Επανάσταση του 1878 και ο Ευάγγελος Κοροβάγκος», Δήμος Λιτοχώρου 1992.

Ιωάννη Φ. Καζταρίδη:  «Η Πιερία κατά την Τουρκοκρατία», Κατερίνη 2002.

 

 

Άννα Αλεξίου, Νικόλαος Καλαμπάκας, Σταματία - Μαρία Τόσκα